Dappere waakhonden van Afrikaanse komaf
De Rhodesian ridgeback, kort gesproken ridgeback genoemd, is een hondenras met een bijzondere Afrikaanse afkomst. De naam ridgeback, ook wel pronkrug in het Nederlands, heeft de hond te danken aan de markante streep met haren die in tegengestelde richting tot de rest van de vacht groeit. Deze ‘richel’, ‘rif’, of ‘ridge’ loopt over de rug heen en geeft de ridgeback een bijzondere look. De ridgeback kan zijn officiële rasgeschiedenis terugleiden naar Zimbabwe, waar in 1922 de rasstandaard werd opgesteld. Het gebied werd toen nog Rhodesië genoemd, wat de chique volledige naam van het ras verklaart. Dat is alleen maar de papieren historie natuurlijk, want de echte wortels van de ridgeback zijn veel dieper ingegraven in de bodem van het Afrikaanse continent. Andere namen waaronder deze honden bekend staan of stonden zijn Van Rooyen’s of Afrikaanse Leeuwenhond, pronkrug (naar de ‘pronk’, zoals de ridge ook wordt genoemd), rifrug en Simba Inja, een lokale naam die voor veel mensen aan Simba uit The Lion King zal doen denken.
Vrienden van de Khoikhoi
Hoe lang de Rhodesian ridgeback al samenleeft met de mens is onbekend, maar lang voordat we op het noordelijk halfrond vrienden van dit ras werden waren ze al heel lang geliefde partners van de Khoikhoi. Dit oude volk, onder de Hollandse kolonisten ook wel Hottentotten genoemd, bestond voornamelijk van de veeteelt. Om hun kuddes te beschermen tegen naburige stammen, maar vooral tegen de grote roofdieren zoals leeuwen die toen veel voorkwamen in die streek, hadden ze dappere waakhonden nodig. Die vacature werd bij de Khoikhoi vervuld door de Simba Inja – de werknaam ‘Leeuwenhond’ van de ridgeback, maar dan zoals je het uitspreekt in het Ndjele.
Simba, de leeuwenhond: minstens zo moedig als een leeuw
Toen halverwege de zeventiende eeuw de Nederlanders handel begonnen te drijven met de bewoners van wat nu Zuid-Afrika is, viel de ridgeback meteen op. De honden van de Khoikhoi waren misschien niet enorm groot, maar wel erg gespierd over hun hele lichaam. Wat vooral indruk maakte op de Europeanen was het lef van de ridgeback: ze hebben de naam ‘leeuwenhond’ niet zomaar gekregen. Een Rhodesian ridgeback is dapper genoeg om een volwassen leeuw op afstand te houden als hij een kudde of een dorp bewaakt. Daarbij alarmeert hij zijn baasje, die vervolgens met een groep stamleden te hulp kan schieten om de leeuw te verjagen of te doden. Als je het zo bekijkt hebben door de eeuwen heen al heel wat slapende mensen en grazende kuddes hun leven te danken gehad aan de moed van de ridgebacks.
Boeren en westerse invloeden
Het duurde niet lang tot de ridgeback werd geadopteerd door de Boeren, zoals de eerste Nederlandse settlers in het Kaapgebied zich noemden. Ook zij hadden steeds meer kuddes en land dat moest worden bewaakt terwijl ze het gebied koloniseerden. Daarvoor hadden ze wel hun eigen hondenrassen uit Europa meegenomen, maar de prestaties van de ridgeback maakten genoeg indruk om deze lokale held in dienst te nemen. Zo ontstonden veel verschillende kruisingen die de bloedlijn van de leeuwenhond vertroebelden.
Invloeden uit het noorden: van waakhond naar jachthond
De belangrijkste invloed van kruisingen met de oorspronkelijke ridgeback lijn is waarschijnlijk de Deense dog. Ook andere Europese jachthonden uit die tijd, zoals de bloedhond, windhond, terriërs en de borzoi of Russische wolfshond hebben hun sporen nagelaten in de genenpoel van de moderne ridgeback. De naam Van Rooyen’s Leeuwenhond is te danken aan de Zuid-Afrikaanse jager op groot wild Cornelis van Rooyen. Hij kruiste de ridgeback onder andere met buldoggen, pointers en uiteindelijk collies in zijn zoektocht naar de perfecte leeuwenjachthond. Natuurlijk is de ridgeback niet groot genoeg om zelf een leeuw aan te kunnen, maar zo zat de leeuwenjacht ook niet in elkaar. De kunst zat erin om de leeuw af te leiden en af te matten door er constant op af te springen en net buiten bereik te blijven, net zo lang totdat de jager het dier dood kon schieten.
Introductie in Europa
Later werden de ridgebacks in Afrika vooral gebruikt om boerenland te bewaken tegen ander groot wild, zoals wilde zwijnen en bavianen. Het zegt genoeg over het lef en de kracht van deze Rhodesische leeuwenhonden dat ze in staat waren om zelfstandig een baviaan te doden, want als het nodig is zijn deze grote apen bloedlinke vechters, waar ook een mens voor op moet passen. Tegenwoordig worden ridgebacks vooral als familiehonden gezien. Het ras maakte pas in 1928 zijn Europese debuut in Engeland, waar hij door terugkerende boeren uit de Brits-Afrikaanse kolonies werd geïntroduceerd. Al snel werden Amerikaanse boeren enthousiast over de ridgeback, en zo verspreidde deze Afrikaanse soort zich langzaam over de rest van de wereld.
